کانکس سفید و بزرگی در حاشیه پیادهراه دور میدان بوستان جا خوش کرده است. روی دیواره کانکس، نوشته شده است: «پیشخوان خدمات کتابخانهای نور امید» و کلی هم نقش و نگار دارد. قطار رنگارنگی روی آن نقاشی شده است که مسافران آن را کتاب، کودکان و حیوانات داخل قصهها تشکیل میدهد. اینجا کتابخانه و خودرو امانت کتاب نهاد کتابخانههای استان خراسان رضوی است؛ خودرویی با هزاران قصه که شور کتابخوانی را به محله جاهدشهر آورده است.
از پلههای این کانکس که روی تریلی سوار شده است، بالا میرویم. داخل آن با قفسههای رنگارنگ کتاب مواجه میشویم که در دو سمت قرار دارند. انتهای این کانکس هم میز خدمت گذاشتهاند؛ میزی که برای عضویت و دریافت کتاب باید به آن مراجعه کرد.
با اینکه فضای این کانکس کوچک است، کتابهای زیادی در دل خود جای داده است. ۹ هزار عنوان کتاب در سیمترمربع، علاقهمندان بسیاری را به اینجا میکشاند تا بتوانند کتاب موردعلاقه خود را امانت بگیرند و بعد از چهاردهروز آن را تحویل دهند یا زمان نگهداری آن را تمدید کنند.
کتابها مربوطبه رده سنی کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال و در حوزههای مختلف رمان، داستان، روانشناسی، تاریخ، فلسفه و علوم مختلف است. برای هر گروه سنی از رنگ مخصوصی استفاده شده و کتابها طبقهبندی شده است. صورتی برای کمتر از هفتسال، آبی برای هفت تا نهسال و سبز برای نه تا دوازدهسال رنگبندی شده است. قفسه گروه سنی نوجوان هم با حرف «ج» مشخص است و کتابهایی که مربوط به علوم میشود، قفسهای مجزا دارند. اعضا بهراحتی میتوانند سراغ موضوعات موردعلاقه خود بروند و کتاب پیدا کنند.
اینجا فضایی برای مطالعه هرچند کوتاه مدت ندارد. البته دو صندلی و میز کوچک، لحظهای کوتاه برای درنگ مهیا میکند، اما معمولا اعضا بهسرعت کتاب خود را انتخاب میکنند و راهی میز خدمت میشوند تا پس از ثبت کتابها، آنها را به خانه ببرند و آنجا بخوانند. پیشخوان «نور امید» اولین پیشخوانی است که در حوزه کتاب در کشور راهاندازی شده است. این پیشخوان، ماه رمضان سال۱۳۹۹ افتتاح شد و مورداستقبال ساکنان محله و منطقه قرار گرفت.
کتابدار این مجموعه میگوید: نهاد کتابخانههای استان خراسان رضوی ابتدا بهدنبال تأسیس کتابخانه در محدوده الهیه بود، اما این فضا پیدا نشد. بعداز بازدیدهای زیاد از منطقه قرار شد اولین پیشخوان کشور در پیادهراه دور بوستان نیایش افتتاح شود که فضای مناسبی داشت. این ماشین پیشاز این بهصورت سیار در روستاهای اطراف مشهد کتاب به امانت میداد، اما بعداز سال۹۹ بهصورت ثابت در اینجا قرار دارد و به اهالی منطقه و علاقهمندان کتاب امانت میدهد.
هر پیشخوان و کتابخانه یک کتابدار دارد. کتابدار این مجموعه آدمی باتجربه و عاشق کتاب است؛ کسی که توانسته در کمتر از یکسالونیم، بیش از هزار عضو فعال برای این پیشخوان جذب کند. سیدمجتبی جلیلی پروانه با لبخند پشت میز خدمت حضور دارد و هرکس را که به کمک نیاز داشته باشد، راهنمایی میکند.
بیستسال سابقه کار در نهاد کتابخانههای عمومی کشور و علاقهاش به کتاب و کتابخوانی باعث شده است با خلاقیت، اعضای کودک و نوجوان را به این پیشخوان فرابخواند و آنها را عضو فعال این فضای دلنشین کند.
صفحه مجازی این پیشخوان هم فعال است و اعضا، از کوچک و بزرگ، در این صفحه کتابهایی را که خواندهاند، به یکدیگر معرفی میکنند. فعالیت این صفحه طوری بوده است که مخاطبان از سمت دیگر شهر برای پیداکردن این پیشخوان به اینجا آمده و تعجب کردهاند. سیدمجتبی اینها را میگوید و ادامه میدهد: چندماه پیش، آقایی با هشتادسال سن با یک جعبه شیرینی به اینجا آمد و وقتی فضا را دید، تعجب کرد؛ باور نمیکرد فعالیت صفحه مجازی از همین جای کوچک آغاز شده است.
هشتاددرصد اعضای این پیشخوان کودک و نوجوان هستند و ۲۰ درصد دیگر را بزرگسالان تشکیل میدهند که بیشتر کتابهای رمان و روانشناسی میخوانند. آقاسیدمجتبی برای جذب کودکان و نوجوانان بهسراغ مدارس محله جاهدشهر رفته و با حضور در مدارس و بعد از صحبت با مدیران و معلمان به تکتک کلاسها سر زده و دانشآموزان را با پیشخوان و خدماتی که ارائه میکند، آشنا کرده است.
او میگوید: مهمترین وظیفه پیشخوانها ارائه خدمت است؛ «نور امید» هر نوع خدمتی را در حوزه کتاب انجام میدهد. برگزاری مسابقات کتابخوانی و نقاشی با موضوعات مختلف در طول سال، بخشی از فعالیت پیشخوان درکنار ثبت عضویت و امانت کتاب است.
برای عضویت بیشتر کودکان و نوجوانان که آینده این مرزوبوم هستند و پیشرفت آنها بود که بهسراغ مدارس رفتم و از معلمها خواستم پنجدقیقه از وقت کلاس خود را برای خواندن کتاب غیردرسی اختصاص دهند و از بچهها بخواهند عضو پیشخوان شوند و هر کدام متناسببا علاقهشان کتاب بگیرند و آن را در کلاس بخوانند. امسال دانشآموزان یک کلاس در ششماه سیصدکتاب خواندهاند و این برای من، جامعه و خود بچهها ارزش بسیار دارد.
با شوق و ذوق و سروصدا وارد پیشخوان میشود. پاکت نایلونی کتابها برایش سنگین است، اما رسیدن به کتابهای جدید به او انگیزه میدهد و سر از پا نمیشناسد. طوبی صالحآبادی کلاس دوم دبستان است. در عرض یکسال نزدیک به پانصدکتاب خوانده است و به معرفی کتاب هم میپردازد.
جلو قفسهها میایستد و با صدایی رسا و آهنگین بعداز معرفی خود و نویسنده کتاب «ماکاموشی»، بخشی از کتاب را از زبان نویسنده میخواند: از موسیقی راک با صدای بلند خوشم نمیآید؛ لباسهای خالخالی، راهراه یا روشن تنم نمیکنم و همیشه خدا یک برش پنیر آمریکایی ساده را به یک قالب پنیر فلفلی هالوپینو ترجیح میدهم و....
طوبی حدود یکسال است که به پیشخوان میآید و روزی یکساعت کتاب میخواند. کتابی درباره منظومه شمسی خوانده که آن را خیلی دوست داشته و از طریق آن با سیارات و دنیای فضانوردی آشنا شده است. رمان را خیلی دوست دارد و اولین کتابی که از اینجا امانت گرفته و خوانده «قصه پیامبران» بوده است.
او همیشه به دوستانش پیشنهاد میکند کتاب بخوانند، چون به آگاهی آنها اضافه میکند و خوب و بد زندگی را با داستانها میآموزند. او مانند سعید، محمد، فاطمه و... از مخاطبان همیشگی این پیشخوان کتاب جاهدشهر است؛ پیشخوانی که بعداز استقبال این کودکان و نوجوانان تا زمان احداث کتابخانه در جاهدشهر در اینجا ماندگار خواهد بود.
فاطمه قائمیزاده یکی از مادرانی است که در پیشخوان کتاب حاضر شده تا برای فرزندش کتابی تهیه کند، او درباره اینمجموعه میگوید: این کتابخانه دو سال است که در اینجا مستقر شده، اما الان دیگر جزوی از هویت محله ماست. حضور چنین فضای فرهنگیای یک امتیاز برای محله است که باید از آن خوشحال باشیم.